[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh wa'maH cha': DaH puch luSay'moHbe'
ghunchu'wI' 'utlh
qunchuy at alcaco.net
Fri Jun 29 13:29:45 PDT 2012
On Fri, Jun 15, 2012 at 8:56 PM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> qamDu'Daj retlh SoDtaHvIS yaSpu' 'Iw, be'tlhar HeghvaD jach vajar, 'ach
> moghchoHmo' je beymey vo'. Dujvam maw'Daq wa' yaS voqlaHlaw'bogh tu'DI',
> Heghpu'.
'e' vItu'. Do'Ha' vajar.
> DaH taghnISqa' vajar. pawpu'pa' Hung, Qelpu' joq, tachDaq ghutar
> Hota'ro' je Dev vajar. ba'choHDI' jatlh, "ghutar lagh,
(lagh ghaH'a'? numlu'pu' 'e' vIqawbej. patlh tetlh vInuD...va. lagh
mojlaw' ne'. muyIv yabwIj Duy'vam.)
> SoHvaD Qu' potlh
> vIghaj.
**
The idiomatic phrasing "I have something for you" seems unlikely to
carry over into Klingon. I'd substitute the verb {nob} for {ghaj}, or
perhaps rephrase it to something like {Qu' potlh DaghajchoH} or
{...Data'nIS}.
> qatlh Hay'ta' yaSpu'vam? 'Iv boqpu' 'Iv? tlhachmey tIngu' 'ej ramjep
> Sojpa'Daq HIghom. yaj'a'?"
>
> "yaj, HoD," jatlh ghutar.
>
> "maj yIjaH. yIruch.
**
lugh'a' mu'tlhegh wa'DIch? <vaj yIjaH> DaghItlhHa''a'? qaq'a' <maj, yIjaH>?
> Hota'ro' Sogh SoHvaD Qu' ngeDbe' vInob. Dalajqang'a'?"
> jatlh vajar.
("Uneasy" is another English word whose meaning doesn't quite match
its apparent component parts.)
> Hu'taHvIS ghutar jatlh Hota'ro', "vIlajqangbej, HoD. Qu' ngeDbe' lajHa'be'
> tlhIngan yaS." tlhoS morgh Hota'ro'. maj.
**
qatlh <maj> tu'lu'? morghruplaw' Hota'ro' 'e' parHa''a' vajar?
> jatlh vajar, "gharon bop."
chobDaq gharon pupqu'ta' Hota'ro', qar'a'?
> pur Hota'ro' 'ach morghlaHbe'.
**
morghbe' neH 'e' vIlajchu', 'a morghlaHqu'be''a'?
> jatlh vajar,
> "SoHDaq quvHa''eghpu' 'e' luSov nuv law', qar'a'?"
<SoHDaq>. 'oy'.
> 'ol Hota'ro'. jatlh
> vajar, "gharon yISam 'ej yIHoHQo'. yIjatlh. SoHvaD quv tob neHqu'law'.
> yIvummoH. Hegh qotlh 'e' Har. Qochbe' 'Iv?
**
lugh'a' <Qochbe'>? <QochlaH 'Iv> vIpIH. ghaytan qech vIyajbe'. ghelbej'a'?
The context suggests that this could be a rhetorical question, but if
that's what this is, the question seems backwards. If it's a true
interrogative, for whom is it intended?
> ghaHmo' qImyal qeHwI'pu' tIngu'.
> lotlhqangwI'pu' tIngu' 'ej tIvuv. vay' DaghelnIS'a'?"
toH, qIQrupmoH 'e' lururbej. ghuHta' 'eSSIm. De' Hevchugh Sa', tugh luqoplu'.
> jatlh Hota'ro', "Qu'wIj vIyaj, HoD. nuq Data' SoH?" qaDbe' 'ach Sovvetlh
> pIHchu'. DeghwI' gheSDI' chachmey DuHHa'vaD nItlhDu'Daj qeqta' Hota'ro'. yaS
> wa'DIch yaHvaD nuq qeqta'? DaH HoD wIvmey chovrupqu'.
tlhIbHa'qu' yaSvam.
> jatlh vajar, "yaS wa'DIch, ngaH je vISuch. ghu' vIchovnISchu'."
>
> jatlh Hota'ro', "chaHvaD nuq Dajatlh?"
>
> jatlh vajar, "wej vISov. majaw 'e' vItul. chaq vIQummoHlaH." nuvpu'
> QummoHmeH laH le' ghajbe' vajar 'ach tlhInganpu' quv chaHchugh chaq qaS.
>
> Qubqu'law'lI' Hota'ro'. tagha' jatlh, "HoD, ghorgh qaS qoSlIj?"
jum. vIpIHbe'chu'. 'oH pIHlaH pagh'e'. vay' nablaw' Hota'ro'.
> vajar mermo' Hota'ro', vIt chID. jatlh, "vISovbe'. qonlu'be'."
>
> Hota'ro' merchugh Sov, nom So'.
**
I'm just going to point out what I believe to be strained grammar
here, then shut up about it.
> jatlh, "vaj wa'leS wIlop. wItoDlu'mo' malop.
> ghutar vISovchoH. yaS wa'DIchvaD DajatlhDI' yIjatlh, <yaSpu' quv tIqemneS>.
> Qugh Qel yISuch je. Duqawlaw'."
valqu' Hota'ro' 'e' vIQubchoH...ghIq vIt vIqaw. qonwI' QoghIj Dab yabDaj.
> "cha'Hu'[340] DeSwIj tI'ta'mo' muqaw 'e' vIpIH," jatlh vajar.
>
> jatlh Hota'ro', "SuQupDI' Duqawlaw'. chaq ben law' may'Daq bIrIQchoHDI'?"
>
> jatlh vajar, "may' law' vISIQpu'mo' Qel law' vIlIjpu'. vIghel." Qel voq je
> 'eSSIm.
matlhba' Qel. 'ach 'IvvaD matlh?
> jatlh Hota'ro', "Qapla'." Hu' 'ej ghutar tlhejchoH. juStaHvIS vajar, chom
> lujatlhtaH.
batlh SaHqu'mo' ghutar, quvHa'wI' 'omrupchu'.
Sa' qeHqu'mo' Hota'ro', chaq lumoHmeH vangqang.
nuq 'oH vajar meq'e'? woQ mIgh muS'a' neH?
-- ghunchu'wI'
More information about the Tlhingan-hol
mailing list