[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh wa'maH cha': DaH puch luSay'moHbe'
Robyn Stewart
robyn at flyingstart.ca
Fri Jun 29 14:18:30 PDT 2012
On 2012-06-29, at 13:29, "ghunchu'wI' 'utlh" <qunchuy at alcaco.net> wrote:
> On Fri, Jun 15, 2012 at 8:56 PM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
>> qamDu'Daj retlh SoDtaHvIS yaSpu' 'Iw, be'tlhar HeghvaD jach vajar, 'ach
>> moghchoHmo' je beymey vo'. Dujvam maw'Daq wa' yaS voqlaHlaw'bogh tu'DI',
>> Heghpu'.
>
> 'e' vItu'. Do'Ha' vajar.
lutwIj nuvpu' vIghong 'e' vItIvtaH.
>> DaH taghnISqa' vajar. pawpu'pa' Hung, Qelpu' joq, tachDaq ghutar
>> Hota'ro' je Dev vajar. ba'choHDI' jatlh, "ghutar lagh,
>
> (lagh ghaH'a'? numlu'pu' 'e' vIqawbej. patlh tetlh vInuD...va. lagh
> mojlaw' ne'. muyIv yabwIj Duy'vam.)
Dajqu' Duy'Heyvetlh. patlh po'wI' jIHbe' 'ach tetlh vIqawlaH, vaj moch vIngu'laH.
>> SoHvaD Qu' potlh
>> vIghaj.
>
> **
> The idiomatic phrasing "I have something for you" seems unlikely to
> carry over into Klingon. I'd substitute the verb {nob} for {ghaj}, or
> perhaps rephrase it to something like {Qu' potlh DaghajchoH} or
> {...Data'nIS}.
Sengvetlh vIlaj. latlh mu' vIwIv.
>> qatlh Hay'ta' yaSpu'vam? 'Iv boqpu' 'Iv? tlhachmey tIngu' 'ej ramjep
>> Sojpa'Daq HIghom. yaj'a'?"
>>
>> "yaj, HoD," jatlh ghutar.
>>
>> "maj yIjaH. yIruch.
>
> **
> lugh'a' mu'tlhegh wa'DIch? <vaj yIjaH> DaghItlhHa''a'? qaq'a' <maj, yIjaH>?
bIlugh. yevwI' DoD (,) vInoppu' neH.
>> Hota'ro' Sogh SoHvaD Qu' ngeDbe' vInob. Dalajqang'a'?"
>> jatlh vajar.
>
> ("Uneasy" is another English word whose meaning doesn't quite match
> its apparent component parts.)
When the meaning "simple" became divorced from the meaning "relaxed", the latter got sole custody of un-?
>> Hu'taHvIS ghutar jatlh Hota'ro', "vIlajqangbej, HoD. Qu' ngeDbe' lajHa'be'
>> tlhIngan yaS." tlhoS morgh Hota'ro'. maj.
>
> **
> qatlh <maj> tu'lu'? morghruplaw' Hota'ro' 'e' parHa''a' vajar?
vajar qechmey DalaDtaH. Qu' ngeDHa' HevmeH qapmo' Hota'ro', bel vajar. chaq mu'vetlh vIlo'nIS.
Instead of tlhoS morgh Hota'ro', I should put Qu' HevmeH tlhoS qap Hota'ro'.
>> jatlh vajar, "gharon bop."
>
> chobDaq gharon pupqu'ta' Hota'ro', qar'a'?
bIlugh. 'ach potlh latlh wanI'.
>> pur Hota'ro' 'ach morghlaHbe'.
>
> **
> morghbe' neH 'e' vIlajchu', 'a morghlaHqu'be''a'?
qapta'mo' jon'eghpu'. lajnIS. QaH'a' choH vIchuppu'bogh?
>> jatlh vajar,
>> "SoHDaq quvHa''eghpu' 'e' luSov nuv law', qar'a'?"
>
> <SoHDaq>. 'oy'.
DaH gharon Daghov.
>> 'ol Hota'ro'. jatlh
>> vajar, "gharon yISam 'ej yIHoHQo'. yIjatlh. SoHvaD quv tob neHqu'law'.
>> yIvummoH. Hegh qotlh 'e' Har. Qochbe' 'Iv?
>
> **
> lugh'a' <Qochbe'>? <QochlaH 'Iv> vIpIH. ghaytan qech vIyajbe'. ghelbej'a'?
quvwI' nej vajar. chaq mISmoHbogh qech vItu'be.
> The context suggests that this could be a rhetorical question, but if
> that's what this is, the question seems backwards. If it's a true
> interrogative, for whom is it intended?
>
>> ghaHmo' qImyal qeHwI'pu' tIngu'.
>> lotlhqangwI'pu' tIngu' 'ej tIvuv. vay' DaghelnIS'a'?"
>
> toH, qIQrupmoH 'e' lururbej. ghuHta' 'eSSIm. De' Hevchugh Sa', tugh luqoplu'.
tugh Dalegh!
>> jatlh Hota'ro', "Qu'wIj vIyaj, HoD. nuq Data' SoH?" qaDbe' 'ach Sovvetlh
>> pIHchu'. DeghwI' gheSDI' chachmey DuHHa'vaD nItlhDu'Daj qeqta' Hota'ro'. yaS
>> wa'DIch yaHvaD nuq qeqta'? DaH HoD wIvmey chovrupqu'.
>
> tlhIbHa'qu' yaSvam.
HoDDaj Duy'mey Sov 'ej Qanrup.
>> jatlh vajar, "yaS wa'DIch, ngaH je vISuch. ghu' vIchovnISchu'."
>>
>> jatlh Hota'ro', "chaHvaD nuq Dajatlh?"
>>
>> jatlh vajar, "wej vISov. majaw 'e' vItul. chaq vIQummoHlaH." nuvpu'
>> QummoHmeH laH le' ghajbe' vajar 'ach tlhInganpu' quv chaHchugh chaq qaS.
>>
>> Qubqu'law'lI' Hota'ro'. tagha' jatlh, "HoD, ghorgh qaS qoSlIj?"
>
> jum. vIpIHbe'chu'. 'oH pIHlaH pagh'e'. vay' nablaw' Hota'ro'.
vajar Hovmey Do' ngu' 'e' Hech'a'? :-)
>> vajar mermo' Hota'ro', vIt chID. jatlh, "vISovbe'. qonlu'be'."
>>
>> Hota'ro' merchugh Sov, nom So'.
>
> **
> I'm just going to point out what I believe to be strained grammar
> here, then shut up about it.
tIcha'taH. jIQochbe'.
Hota'ro' merbe'law' Sov, 'a chaq nom So' neH.
That may introduce a new problem. Is the antecedent clear for the object of So'?
>> jatlh, "vaj wa'leS wIlop. wItoDlu'mo' malop.
>> ghutar vISovchoH. yaS wa'DIchvaD DajatlhDI' yIjatlh, <yaSpu' quv tIqemneS>.
>> Qugh Qel yISuch je. Duqawlaw'."
>
> valqu' Hota'ro' 'e' vIQubchoH...ghIq vIt vIqaw. qonwI' QoghIj Dab yabDaj.
nIteb nabvetlh vIta'laHbe'. 'ut Hota'ro'.
>> "cha'Hu'[340] DeSwIj tI'ta'mo' muqaw 'e' vIpIH," jatlh vajar.
>>
>> jatlh Hota'ro', "SuQupDI' Duqawlaw'. chaq ben law' may'Daq bIrIQchoHDI'?"
>>
>> jatlh vajar, "may' law' vISIQpu'mo' Qel law' vIlIjpu'. vIghel." Qel voq je
>> 'eSSIm.
>
> matlhba' Qel. 'ach 'IvvaD matlh?
Qatlhbej. meq pabchu'be' 'ach pon'eghpu' Qel. DaSovchoHDI' Dalaj 'e' vItul.
>> jatlh Hota'ro', "Qapla'." Hu' 'ej ghutar tlhejchoH. juStaHvIS vajar, chom
>> lujatlhtaH.
>
> batlh SaHqu'mo' ghutar, quvHa'wI' 'omrupchu'.
> Sa' qeHqu'mo' Hota'ro', chaq lumoHmeH vangqang.
> nuq 'oH vajar meq'e'? woQ mIgh muS'a' neH?
'e' Daghel 'e' vIpIHbe' 'ach jang 'ay'mey veb 'e' vIHar.
reH pojlIj vItIvqu'.
> -- ghunchu'wI'
>
> _______________________________________________
> Tlhingan-hol mailing list
> Tlhingan-hol at stodi.digitalkingdom.org
> http://stodi.digitalkingdom.org/mailman/listinfo/tlhingan-hol
More information about the Tlhingan-hol
mailing list