[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh wa'maH Hut: Hurgh wa' Dop - chIS latlh

ghunchu'wI' 'utlh qunchuy at alcaco.net
Mon Jul 9 11:41:28 PDT 2012


On Jun 22, 2012, at 7:32 PM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:

> 219
> Hurgh wa' Dop - chIS latlh

(mIn retlhDu' DellaH 'e' chuplaw' DIvI' Hol ghuHlIj.)

> SaplI'bogh 'avwI'vaD jatlh vajar, "pa'vamDaq neH quv Hublu'chugh, maluj. nIchaw'chugh yaSpu'vam, yaHlIjDaq yIchegh.

toH, ra'chu'be' vajar. wej mangghom mojpu' mang ghom.

> nawloghlIj yISovmoH. Dat quv yIHubrupchoH."
>
> "chay' quv HubrupwI'pu' vIngu'laH?" jatlh 'avwI'.

mInDu' bejnISba'.

> "bISov. ta' quvHa' ra'DI' yaS, qaDvIpbe' tlhIngan quv. SIbI' bep," jatlh vajar. "Ha', reghovmeH Ha'qujrajDaq veDDIrvam 'ay' tItuQ."

Two things:

1) I know plural suffixes are not required, but it took me three times
through this to understand that the grammar was correctly describing
multiple bits of fur. And it wasn't until the fourth time that I fully
recognized that it similarly implied multiple sashes. (The uncommon
verb prefix {re-} might have distracted me a little.)

2) It's speech from a character, not a textbook, so I should't
complain too hard about its less than perfect clarity.

> veDDIr chIS lunobpu' ghutar Hota'ro' je woH vajar

**
qar'a' lunobpu'_bogh_?

> 'ej 'oHvo' machbogh 'ay' puS chev. 'avwI'vaD nobchoH 'ach 'avwI' DeSDu' 'uchtaHmo' yaSpu' lajlaHbe'.
>
> "wItlhabmoH neH 'e' DapIH'a'?" jatlh qama' qIppu'bogh ya 'ay' Sogh'e'. "DuQuchmoHmeH DaH qang. wItlhabmoHDI' SIbI' numagh."
>
> jatlh vajar, "nuq maghlaH?"

ghelchu'.

> pa' HeHDaq vajar lutlhej Qochbogh yaSpu'. jatlh wa', "HoD, loD quv SoHmo' pIvuv, 'ach yImaw'Qo'. maQapmeH maHIghnIS.

QochwI'pu' qunnIS vay'. batlhHa' vanglu'taHvIS quv chavbe'lu' 'e' lubuSnIS.

> ghoqwI'Hey wItlhabmoHlaHbe'. wIHoH 'e' vIchup."
>
> 'Il mang 'e' Har vajar, 'ach ram. morghwI'pu' ngoQ, Degh je Sovchugh Hoch, lI'.

morgh chaH. tach luDan. Duj luSeH luneH qar'a'? qIQwI' chaHbe''a'?
'ach tlhIngan Duj 'oH, 'ej moch Qaq qaDnISlu' 'e' raD tlhIngan tIgh.
vaj qIQwI' chaHbe'. tlhIngan chaH!

> may' law' SIQpu' vajar 'ej ngoDvam Sov: qaSpa' may' ghol Dajonchugh 'ej qama'vetlhvaD QIn Danobchugh, qama' DatlhabmoHDI' SIbI' QIn Hev Hoch. rut ghol ghIjmeH qama'vaD HIvwI' mI' ngeb ja' vajar. luHarbe' ra'wI'pu' 'ach Harmo' QaS, Qap to'. cha' qama' nov jonpu'DI', chaHvaD jeghmeH mIw Del vajar, ghIq wa' qama'vaD jeghbe'wI' San 'agh, bejtaHvIS latlh[271].

(*wewghew* lut vIparHa'qu'bogh vIqawtaH: <lupwI' mIr weH>. cha'
qama'pu'vetlh cha' lut bertlham.)

> qama' cha'DIch tlhabmoHlu'ta'DI' tugh jegh HochHom. 'IltaHchugh 'avwI'vam vaj latlhpu' muvmoH. tojtaHchugh qay'be'. ra'wI'vaD, nawloghDajvaD je QuS Delbej. *veS* yaSpu'vaD to'Daj QIj vajar, 'ej tugh Qochbe'. pawDI' 'avwI ghom veb, qama' luQorghtaH luneHbe'.

Heghchugh, Qobbe' 'ach QaHlaHbe'. yInchugh, QaHlaHqu' 'ej Qobqu'be'.
'ej batlhHey voqnIS batlhna'.

> qama' lughoSqa'. DaH veDDIr 'ay'mey chIS tuQtaH 'op tlhInganpu' 'e' legh vajar.

Hoch quvbejwI'pu'vaD yap veDDIrvam chIS? ('ej qatlh reH chIS batlh Degh?)

> bej 'avwI'. Qamqu' 'uchlu'taHvIS. qIplu'pu'mo' SoQchoHlI' nIHDaj mIn. qoy'be'. jatlhbe'. Heghruplaw'. ghaHvaD veDDIr 'ay' mach muchqa' vajar 'ej Qochbe'mo' latlh yaSpu', 'avwI' lutlhabmoH lujonpu'bogh SuvwI'pu'.
>
> Ha'qujDajDaq veDDIr 'ay tuQmoH 'avwI'. yuQvo' rurbogh veDDIrmey qempu'mo' HochHom, Deghchaj ru' naw'laH Hoch. jatlh 'avwI', "Qapjaj quv."

maj. HochvaD yap.

> lojmIt 'avbogh tlhInganpu' ghuHmoH vay'. mej 'avwI' 'e' luchaw' pawpa' latlh QaS.

wa' Dup'a' Hutlhlaw' ghom. nab vaQ 'oghta''a' vay'? Qu'vaD qeqta''a' Hota'ro'?

-- ghunchu'wI'



More information about the Tlhingan-hol mailing list