[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' wa'vatlh chorghmaH wej: bolmoH

ghunchu'wI' 'utlh qunchuy at alcaco.net
Thu May 24 10:41:31 PDT 2012


On Tue, May 8, 2012 at 8:59 AM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> 183: bolmoH

muSIvmoH pervam. pIj qID lutvam permey. vaj <maghwI' moj net raD>
'oS'a'? <yab chImmoH> 'oS'a'? chaq nay' 'ey Del. nom vIlaD.

> "nuq bop?" jatlh Sogh. may'Duj meHDaq toy'taHmo' ghaytan pIj QInmey pegh Hev
> Soghvetlh.
> "pegh," jatlh 'eSSIm.
> "DaH Dujatlhrupbe' Sa'," jatlh Sogh. "ghaHvaD jabbI'ID yIqon."

Farsajii QumpIn rur. "DachtaH HoD'e'. QIn Danob DaneH'a'?"

> "pegh'a'?" jatlh 'eSSIm.
> "peghchu'," jatlh Sogh.
> Sa' qImyalvaD wanI' tu'pu'bogh Delchu' 'eSSIm.

Do'Ha' *Dugh* beq. DaH voqlaHbe' Sa' net 'ol.

> jabbI'ID vanDI' yon 'eSSIm.
> tlhIngan matlh ghaH. tugh yejquv muv qImyal Sa'. chaq toDta'bogh tej qaw 'ej
> QaH.

chaq.

> gheD pe'choH 'eSSIm. Ha'DIbaH ngImmoHbe'meH luH 'eS bagh 'ej teq 'ej woD.

jImoDtaHmo' wejlogh vIlaDnIS vIjajchu'pa'. <'eS> vIleghHa' 'ej <'ej>
vIlaD. <luH> vItu'DI' wot vIleghtaHqu'. tagha' jIyep 'ej mu'mey SaH'e'
vIleghchoH.

> 'Iw boSchoHDI' 'eSSIm, wewchoH QumwI'. qImyal ja'rupchoHmeH pur 'eSSIm 'ach
> rI'be'lI' qImyal. rI'lI' Mahoun. ghIHmo' ghopDu'Daj QumwI' jangmeH leQDaq
> DeSqIv lan 'eSSIm.
>
> "'eSSIm! ghuy'cha'! bIrIQqa''a'?" jatlh Mahoun.
>
> ghopDu'Daj ghIH leghpu'. jatlh 'eSSIm, "ghobe'. 'uQwIj vIvutlI' neH."

puqwI'vaD vImugh. Haghbe'. vaj vIja' "It's a lot funnier in the
original Klingon." *ghIq* Hagh ghaH.

> jatlh Mahoun, "DaHjaj ram bavHa' Farsajii."[201]
> [201] I'm still bearing in mind SuStel's interpretation that every verb must
> have an aspect suffix, but I don't believe it.

TKD fully supports this sentence. Section 3.1.7:

"When the context is appropriate, verbs without a Type 7 suffix may be
translated by the English future tense (will), but the real feeling of
the Klingon is closer to English sentences such as 'We fly tomorrow at
dawn,' where the present-tense verb refers to an event in the future."

Though one would typically consider an "event" to be an
over-and-done-with action, and the "fly at dawn" event is definitely
such an action, this passage in TKD is explicitly talking about verbs
lacking an aspect suffix.

> reH ratlhlaHbe' Mahoun 'ej DaHjaj mej 'e' ghuHmoH, 'ach pay 'eSSIm. jatlh,
> "yuQlIj DaghoS'a'?"
>
> jatlh Manhoun, "ghobe'. naDev wej rIn Qu'maj. muDDaq law'mo' tatmey jolpat
> lunIS. tIrvaD tlhoS lo'laHHa'.

le''a' tIrvam? jollu'taHvIS tatmey cherghlaHbe''a'?

> maloStaHvIS yuQ SumvaD naH ghoQ wIHIj."
>
> jatlh 'eSSIm, "jolpat Dalo'laHbe'chu''a'?"
>
> jatlh Mahoun, "QIt ngaQchoH jolpat 'ej pIj ngaQHa''eghchoH. law'qu'mo' tIr,
> nuv Qanbogh pat wIngepta' vaj lujDI' jol, tIr wIQaw'. nuvvaD QIt Qap 'ach
> Qobbe'."

chuH.

> mon Mahoun. jatlh, "mej Farsajii 'ach Qu'vetlh ngaj chavlaH beqwIj.
> vItlhejnISbe'. qatlhejlaH." rut tlhoy jatlhmo' Mahoun puQchoH 'eSSIm, 'ach
> jatlh 'e' Qoyqa'laHbe'chugh 'IQqu' 'eSSIm.

parmaq qay'moHlaHlaw' yolvam.

> jatlh 'eSSIm, "DaH HISuch. SoHvaD 'uQ vIvut." jabbI'ID vanta'DI' gheD buSqa'
> 'eSSIm. wa' 'o' 'uS, QoghIj, tIq, chej je pol. tlhIngan tI tlhorgh wIvmeH
> Du'HomDaj ghoS. Hutlogh chej SIjta'DI' 'oHDaq tI tlhorgh ghoD 'ej HIq lIch.
> QoghIj 'ay' wIv. pe'qu' 'ej 'oH tI je DuD ghIq tIqDaq ghoD. Ha'DIbaH 'ay'mey
> langqu' SIj 'eSSIm 'ej latlh 'elpI'Daq lan. 'IHmeH nay' yorDaq mInDu' chel
> 'ej HeHDaq 'aDDu' lIS. raSDaq 'Iw HIq, bIQ bal je lan.

ngeDlaw'pu' 'ay'Homvam qonwI' Qu'. motlhlaw' mIw Delbogh. ja'lu' Doch
DaSovbogh yIqon. Sojqoqvam DaSov'a' jay'?

> Don't you just want to watch "Iron Chef Qo'noS" now?

ghobe'! Iron burgh vIHutlh. 'uQvam chuplu'chugh, vabDot "Durian" vImaS.

-- ghunchu'wI'



More information about the Tlhingan-hol mailing list