[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh loS: De' SuqmeH, qama' pe' je joy'wI'

Robyn Stewart robyn at flyingstart.ca
Tue Jun 19 13:37:42 PDT 2012


reH pojlIj vIleghDI' jIQuch. bIHmo' jaS lutwIj vItIvqa'laH 'ej vIDublaH.

At 14:04 '?????' 6/19/2012, you wrote:On Fri, Jun 1, 2012 at 9:07 PM, 
Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> > 204: De' SuqmeH, qama' pe' je joy'wI'
>
>(DaHjaj qama' ghaHbe' Mahoun'e'. QIn HIjwI' ghaH.)

bIlugh, 'ach mujbe' 'ay' pervetlh.

> > jatlh Qa'bar, "ghobe'. rIQtaH DeSDu'lIj DIr bIpawDI'. chaq bIghHa'Daq qaS.
>
>yajHa'ba' Qa'bar.

qechvetlh yajlaHbe' ghu' Sovbe'bogh nuv'e'.

> > qaHevDI' qabIjmeH DaSmeywIj ro'Du'wIj je vIlo'. tlhoS qaHoHpu'[228] 'ach
> > muyonmoHbe' ghorlI'bogh HomDu'[230], beymeylIj je.
>
>bech HeSwI' 'e' qotlh 'e' HarDI' Qa'bar, naSqu' jay'.

tlhIngan HoSghaj ghaH. tlhIngan wo' che'. pung ghap HoS.

>You know the idiom {pel'aQDaj ghorpa'} "before it breaks it shell".
>The subject of {ghor} causes the object to become broken.

I thought we'd had it both ways. I remember being annoyed by that and 
then accepting it. chaq latlh wot vIqeltaH. 'ach vItI' ...

{muyonmoHbe' HomDu'[230] vIghorlI'bogh, beymeylIj je.}

> > qaqIchtaHvIS
> > choyajlaHbe'. nom tlhIngan Hol Daghojchu'meH QI' cham vIlo',
>
>tlhoy pup jatlhmeH laHDaj. DaH QIjchu'.

tagha'!

> > jatlh 'eSSIm, "Sovbe'pu', joHwI'. wa'Hu' ghu' QIj Qugh Qel, 'ach pe'
> > tlhIngan Qel 'e' chaw'Qo' Mahoun."
>
>Qa'barvaD Do'Ha'. Mahoun yuQDaq tlhej Qa'bar 'e' luchuplaH...

qechvetlh chupbe' ...

> > vaHvo' Daqtagh lel Qa'bar. jachchoH Mahoun. quSvo' pumbe'meH bong ghaH poS
> > DeS lo'DI' jachqu'.
>
>jachqu'wI'vam vISIQnISchugh jIH, nom jIpuQ 'e' vIQub.

jatlhtaH pagh jachtaH. rut puQ 'eSSIm net Sov.

> > raSDaq taj roQ Qa'bar. jachbe'choHDI' Mahoun jatlh
> > Qa'bar, "DalelmeH SoH taj qanoblI', Mahoun."
>
>QaQ 'op De' 'ej qab 'op De'.

choHaghmoH.

> > jatlh Mahoun, "qape''eghlaHbe'! mubot Hoch DujmeywIj."
> >
> > jatlh Qa'bar, "Dupe' 'eSSIm 'e' Dachaw''a'?"
> >
> > nom tlhuHtaH Mahoun. jatlh, " 'oy' qIlbogh Hergh Daghaj'a'?"
>
>chaq yap gharben Dargh, 'ach ghaytan lI'bej HIq qIj. yelwIyyItvaD 
>HoSghajqu''a'?
>
>(rut qay'law' " ' je tay'.)

bIlughbej!  ghu' vIjunmeH, jatlhDI' vay' pIj mu'mey vIchoH. ghItlh 
naQ vIchoH 'e' vIHech. jItaghDI' guillemots vIlo' vIneHbe', 'ach vIta'.

> > rurbogh Hergh neHmo' nuch neH, DevwI' tIchpu' Mahoun 'e' Haj 'eSSIm, 'ach
> > mon Qa'bar. Hu' 'ej HIvje' tInDaq HIq qang, HIvje' bID teb HIq, ghIq HIvje'
> > naQ tebmeH bIQ lo'.
>
>You used {teb} in two different senses. I think the second one matches
>the examples we have (e.g. {tebwI'} "server in a fast-food
>restaurant").

Yes, I think that was poor re-editing as I fixed a problem with 
bID.  I don't even say it that way in English.  And MahounvaD vImaS.


> > Mahoun nob. jatlh, "yItlhutlh." tlhutlhtaHvIS tuS 'ach
> > tlhutlhchu'. Daqtagh HeH nuD Qa'bar ghIq 'etlhDaq HIq lIch. meQmoH. qul bej
> > Mahoun. jatlh Qa'bar, "vIwojmoHmeH."[239]
>
>{woj} alone means "sterilize". I think you just want {vIwojmeH} "so
>that I sterilize it". {vIwojmoHmeH} could work in a convoluted way if
>you meant "[I set it on fire] in order to make it [the alcohol/flame]
>sterilize (the knife)," but it would probably get strange if you
>wanted to mention the knife explicitly.

bIlughbej.

> > Mahoun DIrDaq, 'eSSIm ghopDu'Daq
> > je HIq lIch. 'eSSImvaD taj ret'aq nob.
> >
> > "DaSIQrup'a'?" jatlh 'eSSIm.
> >
> > quSDaq ba'taH Mahoun 'ej raSDaq DeS lanta'. Daq cha'ta'bogh Qel qawchu'
> > 'eSSIm.
>
>maj, jISIvpu'.

qaStaHvIS jaj puS Daqvetlh buSchu'taH 'eSSIm.

> > taj Qeq. SIbI' raSvo' DeS luH Mahoun. jatlh, "vISeHlaHbe'. taj
> > vIleghDI' vIH'eghmoH."
>
>vaj leghbe'nISba'.

QaQ qechvetlh. lu'oghbe'pu' tlhInganpu'. 'a chaq Mahoun lImmoH. qama' 
ghaHtaHvIS pIj mInDu'Daj qat jonwI'pu'.

> > latlh HIq nob Qa'bar. vangmeH HIq loS, ghIq raSDaq DeS lanqa' 
> Mahoun. rIQmo'
> > yeb, polmeH 'uybe 'eSSIm. volchaH 'uchchoH 'ach DIr Hotpa' taj, DeS
> > vIHqa'moH Mahoun. nom vang. Mahoun 'emDaq QamchoH 'eSSIm 'ach DaHjaj Mahoun
> > SeHmeH yapbe' wa' DeS. DeSDaj SIjtaHvIS 'eSSIm vIHchugh Mahoun QIDqu'laHmo'
> > pe'choHbe'. "jItlhIj," jatlh Mahoun. "peloS. chaq 'ut latlh HIvje'."
>
>mIw SIQrupba'. mIw SIQqanglaw'. chaq vulchugh SIQlaH.

mIw DaDelchu'.  'ej yIn tej ghaHmo' 'eSSIm'e', ghaytan motlh yagh 
pe'choHpa' ghaH, choqpu' HIq.

- Qov 




More information about the Tlhingan-hol mailing list