[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh wa'maH Soch: romuluSngan SuvchoHmeH ngeD

ghunchu'wI' 'utlh qunchuy at alcaco.net
Fri Jul 6 13:52:29 PDT 2012


On Wed, Jun 20, 2012 at 2:26 AM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> Hota'ro' ghoS vajar 'ej DaQDaj luH. noDmeH DIng Hota'ro' 'ach vajar Hotpa'
> mev'egh.

mev'eghbe'chugh, Hot'a' Hota'ro' ro'?

> Hagh vajar. jatlh, "reH bIDugh. QaplI''a' nablIj?"
>
> "HIja'," jatlh Hota'ro'. "yIlegh. QujvetlhvaD boqchuq ngaH Sogh, ya Sogh je.

jonpIn ghaH ngaH'e' qar'a'? 'ay'mey ngo'Daq patlhDaj vInej. vItu'be'
'ach Sogh moch ghaH 'e' vItu'.

I've been compensating for my confusion about ranks by looking up the
context in which characters were introduced. I didn't notice ngaH
being identified by rank before, but it surprises me to see that she's
a {Sogh}, as at least two of her subordinates were {Sogh} as well.

{ya Sogh} sounds very odd to me. "Lieutenant Tactical Officer"? Was
{ya} supposed to be a name?

> DaH yeqmeH 'ebmey jonlI'mo', cha' rep pIq chaq voqchuqqang."

cha' rep pIq qaS nuq? latlh nablI''a' Hota'ro'?

> vumtaHmo' Dach ngaH.

jImISchu'. yeqtaH ngaH ya je 'e' vIQub. Qaghba' vay'.

> SaH Qoreq[258]. Suchta' qaH'eng 'ach yaHDajDaq
> cheghnISpu'. reH vum'a' be'vetlh?

chaq ja'chuq ghaH, vumnIStaHbogh latlh je.

> SaH Qugh Qel, 'ach tugh mej.

rep vIghochchugh, ghaytan Qa'bar DujHomDaq Qollu'.

> ratlh wa'
> latlh Qel, rachwI' puS je. vajar lumer SaHbogh nuvpu' mI'.

**
naDev lugh'a' <_lu_mer>? mer mI' 'ar?

> vaghmaH nuv
> lutu'lu'. may'mey law' SIQpu' yaSpu'vam 'ej yaymey Dun chavtaH. lutmey
> 'IjtaHvIS vajar, yabDajDaq chentaH nger. quvHa'taHmo' Duj, quvHey luchavmeH
> may'Daq Suvqu'. 'ach quvna' luneHba'. yaSpu' mInDu' bejtaHvIS vajar
> lotlhruplaw'ghach ghovlaw',

yaS wa'DIch Dun wIvta'.

> 'ach chay' vang.

qech vIyajbej, 'ej mu'tlhegh vIlaj, 'ach chenmeH pab nIt
vISamlaHbe'law'. jIQubqu'taHchugh, chaq jIponHa''egh 'ej mu'tlhegh
vIlajHa'.

> jatlhbe' vay', <mInDu'lIjmo'
> qImyal Sa' DaHoH DaneH 'e' vISov. Ha'! meH wIjevjaj!> romuluSnganpu'
> jeynISlu'DI' ngeD ghu'.

**
_lu_jeynISlu'DI'

> pa' 'el ne'. nom ghutar chol 'e' bej vajar. ghutarvaD jatlhtaHvIS vajarDaq
> SIq 'ej bej.

**
'ut'a' <-Daq>? yapbe''a' <vajar SIq 'ej bej>?

> mejDI' ne' SIbI' vajar chol ghutar. tlhupchoH. jatlh, "vajar
> HoD, nIqopmeH ghoSlI' qImyal 'avwI'pu'."
>
> jatlh vajar, "qatlh? chaw' Hutlhmo' lopno'wIj jay'?"

I'm trying to hear the question mark, but the terminal {jay'} doesn't
seem to be cooperating. I really want there to be a {'a'} somewhere.
We've heard {'entepray' 'a'?} from Klaa, and I don't think it would be
completely out of the question (!) to do something similar here. But
that's definitely more of a stretch than leaving out an implied
{muqop'a'}, especially since {muqop} is implied a moment earlier, so I
should just shut up.

> jatlh ghutar, "ghobe'. qama' Sevmeyvo' De' DanIHta' net jatlh.

Sevmey qelchoH 'Iv? toH, chaq Qa'bar DujDaq QaptaH DaqwI' cha'DIch.
chaq qeng Qugh Qel.

> Saghqu' ghu'.
> DuHevbeHchoH joy'wI' pa' 'e' ra'. DaH pa' ghoSlI' Sa'."
>
> "Dap!" jatlh vajar. betleH pep 'ej raSDaq QamchoH. HoSba'mo' raS
> ghorbe'.[253]

vaj beplaHbe' HungpIn. 'ach jenmo' vajar DoS nap mojpu'.

> jatlh vajar, "vIjonlu'pa' jIHeghjaj." lunaD nuv law' 'ej
> tlhutlh. HIq naD neH vajar 'e' luHar 'ach tlhIngan qa'chaj pIlmoH vajar
> mu'mey.
>
> "tlhIngan maH!" jach vay' 'ej mu'mey Sey tlhoQDaq DuDchuq naDmey law'.

(What's Klingon for "rhubarb"?)

> "bIng ghoS!" jatlh ghutar. "nISwI' tIH." yaj vajar. raSDaq ghaHtaHchugh
> QeqlaHchu' 'avwI'pu'.

toy'chu' HoD beq. HungpIn pov rur ghutar.

> bong yaSpu'chajDaq bach luneHbe'mo' 'avwI'pu' vajarvaD
> rav qaq law' raS qaq puS. ghutarmo' Hagh 'op 'ach Sagh ghu' 'e' tlhoj 'op.

wa' Doch 'oH'a' 'opvam'e'? In English, "some are" if you're talking
about a count of things, but "some is" if you're talking about a part
of a thing. The difference would probably be mirrored by {'op Doch}
and {Doch 'op} in Klingon. Is {'op} alone singular or plural when it
means "some (of them)"? If it's plural, {'e' _lu_tlhoj 'op}.

> HIvje'mey roQ 'ej nuHmey lel. pa'Daq lenglI' Sov yu'egh. tach lu'elDI' cha'
> 'avwI'pu', may'morgh lurur Suvrupbogh lopwI'pu'.

<quvHey luchavmeH may'Daq Suvqu'> jatlhlu'pu'. DaH may'Daq quvna'vaD Suvqu'rup.

-- ghunchu'wI'



More information about the Tlhingan-hol mailing list