[Tlhingan-hol] nuq bop bom: wa'vatlh javmaH cha':

ghunchu'wI' 'utlh qunchuy at alcaco.net
Wed Apr 18 12:28:25 PDT 2012


On Thu, Apr 12, 2012 at 4:06 PM, Qov <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> "HISlaH," jatlh vajar. qaqba'. latlh chu' 'ej nIH teSDaq lan. choHchu'pu'
> Dechbogh wabmey.
>
> jatlh qaH'eng, "teSlIj rurmeH, Hung mIlloghmey vIlo'ta'. boQ je Qel.
> pupbe'bej 'ach bISaHtaHvIS ghu'lIj Dub 'e' vItul."

ta'Dajmo' HemlaH qaH'eng.

> jatlh vajar, "qaH'eng Sogh, porghwIj DaHotDI' qaS wanI' Dun 'e' vISov,
> qaqIHDI'."
>
> "HoD!" jatlh Hota'ro'.

"maj" ja''eghpu' Hota'ro' jatlhpa' qaH'eng, 'e' vIghet.

(In the Verizon commercials, the pause after "Can you hear me now?" is
followed by "Good.")

> Hagh vajar. jatlh, "nuq? 'IH ghaH. SoH DuHotDI' DatIv, qar'a'?" vajarDaq
> boqrat chej chuH Hota'ro'.

{chuH} has the target as its object, and I'm pretty sure it applies
literally only to throwing spears. Perhaps {jaD} would be a better
verb.

> noDmeH bagh neQDaq

wa' mu' 'oH <baghneQ>'e'.

> qompogh lan 'ej Hota'ro'Daq
> jaD.

Oh. Maybe find a way to use {vo'} instead...or perhaps even {wob},
with the spoon in the role of a {chetvI'}.

> jun Hota'ro' 'ej latlh raS SopwI' qIp. Hagh Hota'ro' 'ej raHta'
> jaDchoHDI' latlh raS SopwI', junqa'. vajar qab qIpchu' raHta'. qaSpu'DI'
> vagh tup Soj jaDtaH pa' naQ. SoQchoHpu' tebwI' yaH 'ej HaghtaH 'ej HIvchuq
> Soj baHwI'pu'.

ghIH ghem.

> lutIchchuqtaHvIS QoylaH 'ej yajlaH vajar. vabDot morSIqnganpu' yajlaH,[183]
> 'ej chuSchoHDI' qaH'eng QumwI' Qoy je vajar. jatlh rI'wI', "DaH DIngtaHvIS
> chuS. SIbI' yIghoS!"

ngabHa'ba' chachHey. tlhagh poQ'a' rutlh?

> jatlh qaH'eng, "yaS wa'DIch." mej.[184] DaSmeyDajmo' choQDaq wabmey jej Qoy
> vajar.
>
> "DIngchu'be' quSDaj," jatlh Hota'ro'.

DIngbe'mo' quS jonwI' poQpu' Sa', 'e' vIbej. 'ach DaH beptaH 'Iv? chaq
wabmey parmo' yaS wa'DIch'e', rI'ta'.

ghaytan Qop quS QutlhwI'. tlhoy vummoH Sa'.

> nujDajDaq Qaj tlhuQ ghoDtaHvIS.
> mu'meyDaj yajlaH je vajar.

pov QoymoHwI' jan.

> jatlh vajar, "Dun QoymoHwI'meyvam. Qu' law' ta'nISba'taH qaH'eng. qatlh
> jIHvaD chenmoHta'?"
>
> jatlh Hota'ro', "chotoDta'mo' 'ej chovuvtaHmo' 'ej toDujwIj vISammeH
> bIloSlI'mo'." yev Hota'ro'. motlh tlho'chuqbe'mo' tlhInganpu', vI'law'taH
> tlho'nISghachchaj; chaq SomDaq vI'taHbogh tatmey rur. Som wewmoH 'ej
> tlhInganpu' vuvqu'chuqmoH. jatlhqa' Hota'ro', "...'ej majachnIStaHmo' mapuQ,
> HoD."

'ej tlhoy vI'chugh tatmey, pay' SumwI'Daq Sup 'ul. 'oy'naQ rur.

> jatlh ghutar, "SuvwI''a' SoH, HoD. SoH 'emDaq jagh tu'lu' Datu',

<tu'lu'DI' Datu'> <tu'lu' 'e' Datu'> ghap DaHech'a'?

> vabDot
> DaQoybe'chugh,

I wouldn't use {vabDot} this way based on the {vabDot tera' Qejbogh}
sentence. We definitely need another example or six of its use in
context. Is it an adverbial leftover that applies to the verb? Is it
an oddball noun that has no direct English equivalent? Is it something
entirely unexpected?

>'ach jejtaH Hoch nuHmeylIj wIneH."
>
> jatlh vajar, "Qo'noS maHDI' ropyaH vIghoS. pa' teSDu'wIj tI'laH Qelpu'."

reH juHqo' Qel ghoSnIS lutvam HoDpu'.

> "DaH chay' jura', HoD?" jatlh ghutar.
>
> jatlh vajar, "DaH SoH qara'be' ghutar. Qo'noS vergh Datoy'. malIghtaHvIS
> maleStaH. may'Dujvam jo yItIv. peQong, peSop, petlhutlh, pengagh.

HoHta' ghutar. jo tIvbejtaH.

> qImyal Sa'
> yInuQQo'. mayuDHa' tagha' 'e' Sovmo' nunuQbe'jaj."

qaSjaj.

-- ghunchu'wI'



More information about the Tlhingan-hol mailing list