<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html; charset=us-ascii">
<META NAME="Generator" CONTENT="MS Exchange Server version 14.02.5004.000">
<TITLE>Story: ghuv = The Recruit - 5</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<!-- Converted from text/rtf format -->

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">This is a</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> short</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">story which I am dissecting</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">a few sentences at a time</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">with a blunt ‘aqnaw</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> in the attempt to help people learn Klingon,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">to fine tune my own ability,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">or possibly just for the attention. </FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">Hey everybody,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">wave</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> at Qov!</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">So far,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">Torg</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">has entered</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> basic training in the Klingon military.</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">wa'vatlh chorghmaH wej qelI'qammey ghoS, DaSmeyvetlh tuQtaHvIS 'ej may'luch qengtaHvIS. Qatlh qeqmeH Qu'mey. nIvbe' torgh. pIj vaqlu'. 'ach Qap 'ej not bep. DIb 'oH toy'meH 'eb'e'. </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">First sentence: wa'vatlh chorghmaH wej qelI'qammey ghoS, DaSmeyvetlh tuQtaHvIS 'ej may'luch qengtaHvIS.</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">wa’ = one<BR>
-vatlh = hundred<BR>
chorgh</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> = eight<BR>
-maH = ten</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> (plays the same role as the –ty in English</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">“eighty”)</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"></FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><BR>
<FONT FACE="Calibri">wej = three (the “not yet” interpretation is off the table as it’s clearly part of a number, right?</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> Also if it wer</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">e</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> acting adjectivally, the number before it would have no role in the sentence. To go before an adverb, a noun needs to either be a timestamp or have an N5 suffix. I</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">f there’s an exception to this, it doesn’t occur to me now.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">)<BR>
qelI’qam = kellikam – a</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">K</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">lingon measure of distance about equal to two kilometres<BR>
ghoS = proceed, go, come, follow a course</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">“He proceeded one hundred eighty-three kellikams, ...”</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">  or more colloquially, “He went three hundred</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">seventy kilometres ...”</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">DaSmey = you know this one<BR>
-vetlh = N4 those, that<BR>
tuQ = wear<BR>
-taH = V7 continuous – I think I told you to remember this one already<BR>
-vIS = V9 – while – You’re responsible for recognizing the –taHvIS combo now.<BR>
<BR>
“...while he was wearing those boots, ...”</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">‘ej = and, joining sentences – remember it<BR>
may’luch = battle gear<BR>
qeng = carry<BR>
-taHvIS = you know<BR>
<BR>
“... and while he was carrying battle gear.”</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Qatlh qeqmeH Qu'mey.<BR>
</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Qatlh = be difficult<BR>
qeq = train<BR>
Qu’ = task, mission</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Qatlh is before the noun, so it’s not</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">a descriptor, but the main verb.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">Notice that qeqmeH Qu’mey is last, so qeqmeH is definitely a descriptor of Qu’mey and not a purpose clause.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">qeqmeH Qu’mey is the subject of the sentence</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">“The training tasks are difficult.” </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Next:</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">nIvbe' torgh.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> </SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">A very simple be-verb sentence with negation. </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">nIv = be superior</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">“Torg was not superior.” </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Next:</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">pIj vaqlu'.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">pIj = often<BR>
vaq = mock<BR>
-lu’ = V5 – indefinite subject – time to remember this one</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">“</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">Someone,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">(</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">non-specific,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> not important to the idea) frequently mocks him.” or</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">“He is often mocked.” or “He gets mocked a lot.” </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">'ach Qap 'ej not bep.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><BR>
<FONT FACE="Calibri">‘ach = but, however<BR>
Qap = succeed<BR>
not = never<BR>
bep = complain</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">“But he succeeds and never complains.”<BR>
<BR>
</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">DIb 'oH toy'meH 'eb'e'.</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> </SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">DIb = privilege<BR>
‘oH = it<BR>
toy’ = serve<BR>
‘eb = opportunity<BR>
-‘e’ = N5 topic marker</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">This is a special construction from TKD 6.3. If you want to say that one noun “is” another noun, you need to use a pronoun appropriate to both nouns, in this case ‘oH = it. You put the pronoun between the two nouns as though the pronoun were the verb to be,</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> (e.g. “is”)</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> and then you put the topic marker on the second one.  In this case the second “noun” is the noun phrase <toy’meH ‘eb> = opportunity to serve. </FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">DIb ‘oH = It</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri"> i</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">s a privilege.<BR>
DIb ‘oH toy’meH ‘eb’e’. = The opportunity to serve is a privilege.</FONT></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"><FONT FACE="Calibri">-      </FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN><SPAN LANG="en-ca"> <FONT FACE="Calibri">Qov</FONT></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>
<BR>
<BR>
<BR>
<BR>
<BR>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

<P DIR=LTR><SPAN LANG="en-ca"></SPAN></P>

</BODY>
</HTML>