[Tlhingan-hol] voDleH Sut chu' (or, paghmo' tIn mIS)

Felix Malmenbeck felixm at kth.se
Mon Feb 6 08:39:37 PST 2012


Recently, I chanced upon the Wikipedia article for "The Emperor's New Clothes", and I saw that it had been translated into over a hundred languages.
I'm guessing you can see where I'm going with this.

What follows is a quick and fairly direct translation (based on this English translation: http://www.andersen.sdu.dk/vaerk/hersholt/TheEmperorsNewClothes_e.html ). I'd like to do a more thorough reinterpretation at some point in the future, but for now I submit this to my fellow jatlhwI'pu'. I hope that you will enjoy it, and point out errors both tiny and grand that we may argue over them.

--------------------

voDleH Sut chu'
qonwI' ghaH Hans Christian Andersen'e'
mughta' loghaD

DIS law' ret che' Sut chu' Qejqu'bogh voDleH'e'. Sutmey nIv SuqmeH Hoch HuchDaj lo'.
neghDaj chov neHbe' 'ej ghe'naQ tIvbe' 'ej puHDujDaj lIghchugh SutDaj chu' much neH neH.
law' wepmeyDaj, jaj repmey rur.
latlh SepmeyDaq Qang ghom neHDI' vay' pIj ghomlaHbe' yejquvDaq jeSmo' Sep Qang.
SepvamDaq voDleH ghom neHDI' vay' reH ghomlaHbe' tuQqa'lI'mo' ta'.

reH vengDajDaq QaQ yIn. Hoch jaj veng lu'el novpu'. wa' jaj 'elwI'pu'Daq leng cha' tojwI'pu'.
Sut renwI'pu' chaH 'e' lumaq 'ej DIrmeychaj Dun law' Hoch Dun puS 'e' lumaq. motlhHa' nguvmo' pov DIrmeychaj 'ach latlhmo' povqu'. Sutmey renbogh leghlaHbe' qoH 'ej patlhDaj qotlhbe'chugh vay' Sutvam leghlaHbe' ghaH.
Qub voDleH, jIHvaD pup Sutvam. vItuQtaHchugh patlh tlhIbwI'pu' vIngu'laH. valwI'pu' vIghovlaH 'ej QIpwI'pu' vItu'laH. SIbI' Sutvam pov vISuqnISqu'.
SIbI' Sut chu' lurenchoHmeH renwI'pu'qoqvaD Huch law' nob.

SIrgh 'uchmeH cha' janmey lel 'ej vumchoH 'e' lughet 'ach pagh lu'uch janmeychaj. SIrghmey wagh DIrmey qub je poQ 'ej leng buqmeychajDaq jovam lulan 'ej qaStaHvIS ram repmey law' janmey chIm raQ.

tugh SutDaj luchenmoHta' renwI'pu' 'e' SIv voDleH 'ach Sut leghlaHbe' po'be'wI' 'e' qawDI' bIt. po' ghaH 'e' Honbe'bej 'ach Sut nuDmeH latlh ghot ngeH 'e' maS.
vengDaq Sut laH Huj Sov Hoch 'ej jIlpu' QIp ngu'meH Sey Hoch.

ghaHvaD Sut DelmeH wa' qeSwI'Daj ngeH 'e' wuq voDleH. qan qeSwI'vam, val 'ej yuDHa'. Qu'vam ghaH po' law' Hoch po' puS 'e' Qub voDleH.

toH tojwI'pu' pa' jaH qup. pawDI' SIrgh janmeyDaq vumtaH chaH.

chaH bejDI' voDleH Duy Sotqu' paghHey leghlaHmo'. paghna'vaD vIt 'e' chIl.

SutDaq SumchoH ghaH 'e' lutlhob tojwI'pu'. jatlh chaH, naDev yIghoS! Sut 'IH wIrenlI'bogh yInuD! Huch'e' nunobbogh joHlI' wIlo'ta' 'ej SIrghmey nIv rItlhmey le'qu' je DIje'ta'. yInuD! yInuD! DaparHa''a'?
SutvaD lubuSmoH[1] Seylaw'bogh renwI'pu'qoq 'ej pe'vIl buS voDleH qeSwI'. vay' legh neHqu' 'ach pagh tu'lu'mo' leghlaHbe'.
DuQqu' jan chIm leghbogh. tuHmoH. SotmoH. HonmoH.
Qub ghaH, qoH jIH'a'? Qu'wIjvaD jIpo'be''a'? not peghvam Sov vay' 'e' vIteHnISmoH[2] 'ej vIteHmoHmeH Sut vIleghlaH 'e' vImaqnIS.

ghaHvaD tlhob wa', vuDlIj ghoja'! DaparHa''a'? joHlI' belmoH 'e' DaHar? yIja'!

'IHqu' jatlh qeSwI' 'ach nep.
muDuQqu' jatlh 'ej tlhoS vIt.
pe'vIl bej 'ej chovchu' 'e' nIDlaw'.
rItlhmey lo'chu' 'e' maq. Qur lurenbogh naD je. vuDDaj ja'DI' Quchbej voDleH 'e' lay'.

bellaw' tojwI'pu'. ghIq rItlhmey lo'ta'bogh ja' 'ej Qur le'qu' luDel. jatlhtaHvIS chaH 'Ijchu' qeSwI'. voDleHvaD Sut DellaHchu'meH qeSwI' 'ut. DelHa'chugh chaq qoH ghaH net tlhoj.

'IH Sut 'e' maqDI' voDleH Duy SIbI' lutlhob tojwI'pu'. latlh SIrghmey wagh DIrmey le' je poQbogh je'meH yapbe' Huch luHevta'bogh[3] 'e' lumaq. Qap 'ej mIpchoH tojwI'pu'.

tugh latlh Duy ngeH voDleH 'ej tlhoS nIb wanI'[4]. nuD 'ej bej 'ach leghbe'. pagh leghchu' 'ach vay' leghHa' 'e' Har.

Sut luDeltaHvIS tojwI'pu' pIj voDleH Duy bIt vuD lutlhob 'ej Hochlogh 'IH 'e' 'ol ghaH.

Qub Duyvam, jIQIpbe' 'e' vISovbej. vaj Qu'na'wIjvaD yapbej laHwIj. Huj ghu'vam 'ach vIt tu'meH pagh 'ut.
vaj Sut leghlaHbe'bogh naD ghaH 'ej renwI'pu'qoq quvmoH.
voDleHvaD vItHa'. jatlh, muDuQ!

noychoH Sutqoq 'IH 'ej chenchu'pa' legh ghaH je neH voDleH. loDpu' voqbogh ghommoH 'ej nItebHa' renwI'qoqpu' lujaH.

lutlhej cha' Duypu''e' ngeHta'bogh voDleH 'ej pawDI' nepqa' rejmorghpu'vam.
'IH 'e' lumaq. jatlh, qaH yInuD! 'IHmeH nguv. qar'a'? 'IHmoH Qur 'e' DaQochbe'neS'a'?
jatlhtaH cha'vam 'ej neptaH. Sut leghlaH latlh 'e' Harchu' wa'. latlhvaD nIbchu' Qagh.

teHmeH DuH 'e' SIv voDleH. pagh legh ghaH 'ach tam. Qugh 'oH ghu'vam'e'.

Qub ghaH, qoH jIH'a'? ta' jIHmeH jIpo'Ha''a'? vaj QughwIj neH 'oHbe'. Hoch ngan Qugh 'oH QughwIj'e'.

Duypu'Daj Da. jatlh, 'IHqu'! vInaD! vIparHa'qu'!
tojwI'pu' mu'mey qawchu' Duypu'. voDleHvaD ja'qa'chu' je. Duypu' mu'mey qawchu' voDleH 'ej DaH ja'qa'chu'. vaj Sut renpu'be'bogh DelHa'chu'.

SIrghjanDaq[5] bej Hoch ghot'e' qemta'bogh voDleH. Sut legh 'e' nID ngIq.
pagh legh wa'. pagh legh latlh. pagh legh Hoch yuDHa'law'wI'. 'ach yuDHa'law' neH chaH 'ej QIplaw' neHbe' vay'.
jatlh chaH, 'IHqu'! yItuQ! yItuQ! Du'IHmoHbejneS Sutvam! tugh nganpu'vaD QI' much'a' DaDev. ngugh yItuQ. Du'IHmoHbej!
bellaw' Hoch toy'wI'Dajmo' renwI'pu'qoq quvmoH voDleH. ngIqvaD quv Degh nob 'ej ngIqvaD renwI'quv[6] pong ghaH.

QI' much'a' wa'Hu' ram naQ not Qong tojwI'pu'. meQchu' jav weQ vaj vumqu' chaH net Har.
SIrghjanvo' Sut lujotlh[7] 'e' lughet. Sutqoq lupe'meH cha''etlh pe'wI'meyna' tIn lo'. ghangwI'Daq narghDI' jul tugh vem voDleH 'ej SIbI' renwI'pu'qoq jaH. lutlhej[8] veng chuQun nIv.

voDleH luleghDI' SeychoHlaw' tojwI'pu'. jatlh chaH, pawmeH poH pup DawIvta'neS! qen chenchu' SutlIj!

ghopDu'chaj pep tojwI'pu' 'ej vay' 'uchlaw'.
ghel yuDbogh wa', jatlh, yopwaHvam DaparHa''a'?
ghel tojbogh latlh, jatlh, wepvam DaparHa''a'?
ghel tojwI' wa'DIch, jatlh, ngupvam DaparHa''a'?
jang yuDbogh ta', jatlh, Hoch vIparHa'qu'.

jatlh wa' tojwI', tISqu' Sutvam. DatuQtaHvIS pagh DatuQlaw'. vaj Sut'e' 'oH Dun law' Hoch Dun puS net ghov.
ghoHbe' chuQun. pagh luleghlaH 'ach 'e' lupegh.

jatlh tojwI' cha'DIch, qaH yItuQHa'choHneS. ghIq SIla'Daq SutlIj chu' DatuQchoHmeH pIQaHlaH.

tuQHa''eghmoH voDleH 'ej lutuQqa'moHlaw' tojwI'pu'. lujIrmoH 'ej 'IvtIHDu'DajDaq vay''e' luQeymoHlaw'. jIrtaH voDleH 'ach pagh leghlaH.

pagh leghlaH pa' chuQun je 'ach maq chaH, jatlh, 'IHqu'! SoHvaD pupneS Sutvam chu' qaH! Du'IHmoH 'ej DaquvmoH!
tIngvo' 'evDaq chanDaq chuQun naD Qoy voDleH. 'IHba' Sut chu' 'e' Qub ghaH.

ghIq 'el muchmey buSbogh qeSwI'Daj'e'. jatlh, qaH! HurDaq ghaHtaHneS chup qengwI''pu''e'.

jang voDleH, jatlh, toH. jImuch'eghruplaw'.
wa'logh SIla' tlhopDaq jIrqa' 'ej SutDaj chu' buS 'e' ghet. jatlh, porghwIjvaD pup, qar'a'?

voDleH quvmoHmeH van toy'wI'pu'. ngupDaj lujenmoHmeH luwoH 'e' lunID. luj 'ach Qap 'e' lughet.
nom latlhpu' lubej ngIq. pagh 'uch ghaH 'e' SIv Hoch. 'ach pagh jatlhmo' Hoch jotchoH Hoch.

vaj much'a' taghmeH mej voDleH. much'a' He ghoStaHvIS legh Hoch ngan 'ej jatlh, 'IHqu' voDleH Sut chu', qar'a'? porghDajvaD pup 'e' vIQub. po'qu'bej renwI'pu'vetlh!
pagh legh Hoch 'ach 'e' chID pagh. qoH DaQo'mo' Hoch vItvIp.
DojmeH Sutvam nIv law' Hoch voDleH Sut nIv puS.

qevDaq jatlh puq, pagh tuQtaH ta'! SoS qatlh 'IH SutDaj 'e' Damaq?

DoqchoH voDleH mInDu'. qaSpu' Qugh Hajbogh 'e' SIv ghaH. 'ach taH muchvam net poQ 'e' Qub vaj yIttaH 'ej lutlha'taH toy'wI'pu'Daj chuQun je.
reH voDleH Sut Dun luqaw veng nganpu' 'ach not Sutvam tuQqa'.

SKI: An Emperor is duped into wearing nothing. His people are duped into a collective delusion. Hilarity ensues and we can all learn from this story.

[1] ...or should it be ghaHvaD Sutvam lubuSmoH, as with qawmoH and ghojmoH?
[2] There are certainly other ways of expressing this; I just happen to like the sound of this.
[3] I feel Hevta' conveys the idea that they have successfully requisitioned something, and not just received it by change. Qoch'a' vay'?
[4] Part of me wants to leave out the tlhoS, but we've been taught that Klingon admire accuracy, so it seems apt.
[5] Oh yeah, I just compounded the veQ out of these two DIpmey! Whatcha gonna do about it, punk?
[6] Based on la'quv. Not quite kosher, I know, but I feel the extravagant title feeds into the ridiculousness of this situation.
[7] I'm treating Sut as a whole set of clothes, as that's how I interpret the gloss, "clothing" (and possibly even a whole pile of clothing). As such, a single article of clothing would be Sut 'ay' (or SutHom?). Qoch'a' vay'?
[8] What sort of word is chuQun? Can it refer to a single noble? Is it correct to treat it as plural? Perhaps I should use joHpu' or chuQun joHpu' something.
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://stodi.digitalkingdom.org/pipermail/tlhingan-hol/attachments/20120206/664d7edd/attachment-0001.html>


More information about the Tlhingan-hol mailing list