[Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' wa'vatlh javmaH: wovqu'

Robyn Stewart robyn at flyingstart.ca
Thu Apr 12 12:55:39 PDT 2012


At 12:21 '?????' 4/12/2012, you wrote:
>On Mon, Apr 9, 2012 at 7:21 PM, Robyn Stewart <robyn at flyingstart.ca> wrote:
> > nuq bop bom 'ay''a' Hut
>
>ratlhjaj 'ay''a' puS. lut vIlaD 'e' vItIvbej, 'a buy'choH yabwIj.
>ngoDmey potlh vIlIj 'e' vIHaj. 'ej Soj bopbogh bom vISov vIneH.

SoHvaD potlhwI'mey qaqawmoH 'e' vIlay'. qaSpa' qep'a' Hoch vIlabpu' 
'e' vInab. DaH 'ay''a' wa'maH wa' vIqonlI' 'ej SaH wa'maH cha' 'ay''a'mey.

> > tachDaq pay' jatlh ghutar, "pebej!" vajar 'emDaq SIq.
>
><bej> vIlaj 'ach mu' nIv vIneH. chaq DIvI' Hol qech vIbuSHa'nIS 'ej
>mu'vam lo''e' vIbuSnIS. Voragh, chovnatlh lI' Datu''a'? QoywI' mojlaH
>'IjwI'; leghwI' mojlaH'a' bejwI''e'? bejlu'pa', leghnISlu''a'?
>
>...I mean, are there canon examples of how {bej} works? Can you
>"watch" something before you see it? If you just "watch" in general,
>what does it imply?

I am forever caught in the need for something between {bej}, which 
implies sustained attention, and {legh} which implies only line of 
sight and minimal mental processing. When someone looks briefly at an 
instrument, or a coworker I'm never happy with the verb. Perhaps 
{pebejchoH} would be better for ghutar to say here, but I don't want 
minimal syllables for a surprised outburst.

> > bejmeH tlhe'egh
> > vajar. Hovmey cha'taH Qorwagh'a' 'ach Hovmey tlhopDaq HuSlaw' *Dugh*.
> > tachDaq tlham tu'lu'mo' lolHa'law' *Dugh*. torchu'pu' 'ej bIngHey bej 'et.
> > tlham Hutlhmo' logh, ram.[241]
>
>(Donbe'chugh cha' Duj Dungmey, ramqu'. 'ach lolwI' lurgh rap jIQIjlaH.
>tlham ngeb SIgh qIb peQ chem. ma'chuqbe'chugh, Duj tlhe'moH peQ chem
>'e' nID.)

majQa'!  RhondavaD vIQIj.

> > *Dugh* lulaghchoHpu' jonwI'pu'. pay' pur vajar 'ej
> > HughDaq chuS tlhuH.
> >
> > "Qo'!" jatlh Hota'ro'.
> >
> > jatlh qaH'eng, "peleS. poS HanDogh luchev neH. qaStaHvIS yaH poHwIj
> > peQchem lIngwI' wIngaDmoHta'."
>
>tagha'!

not peQchem lIngwI' vIqelnISqa'jaj!

> > "nubmo' bIQSIp ngaSwI' *veS* SomDaq wIHIjbe'.
> > *veS* pIrmuSDaq 'uchchugh luHwI' tIHmey,
>
>(I'm probably going to find myself saying "yanker beams" at
>inopportune moments.)

It's canon from Maltz. But you know that.

> > "maj," jatlh vajar, 'ach DujDaj lupe'lI'mo' loghSutmey tuQtaHbogh nuvpu'
> > bItbej. yajHa'be' qImyal DaH 'e' Sov vajar. vajar tojpu' 'ej 
> buQpu' 'e' nID.
>
>SImwI' wIH ghaH bu'vetlh'e'.

bu'?  Sa' Daqel'a'?

> > jonwI' ghaHmo' Hota'ro' bang'e' *Dugh* Dotlh ja' 'e' Sov qImyal. vaj
> > Hota'ro' ghaH je voqHa' vajar 'e' chup.
>
>(yeqchugh Hoch nIv ghu', 'e' chup <qama' wIv> nger.)

'ach qaSmeH voqchuqqu'nIS 'ej pIjHa' voqchuqqang.

> > wanI'vam rurbogh wanI'meymo',
> > loghDaq yIntaH vajar 'ej Duj mach ra'taH. woQ Quj muSchu'. Suv 
> neHchugh vay'
> > vaj yISuv!"
>
>choH mu'tlhegh Qav, tlhetlhtaHvIS. Right now, it says "If someone
>wants to fight, fight them!" (using the neuter singular pronoun). Is
>that what you intended? 'ej bertlham yot "-vetlh.

I just meant, "If someone wants to fight, then go fight," but I see 
how the object is inferred. I'm going to change it to {Suv neHchugh 
vay', vaj Suvjaj.}

> > jatlh Hota'ro', "ghobe'. jIchechtaHvIS vIchaghlaw'pu', 'ach *Dugh*Daq
> > vISambe'pu'."
>
>(ngoD Daj vItu'. wa'maH ben QumwI' vIqengbe'. DaHjaj vIHutlhchugh
>jItuQchu'be' 'e' rur.)

mujatlhDI' pInwI' "DaHjaj mapuvbe'," vIlon.

> > Hu' 'ej tachvo' yIt. tugh chol
> > be'. wuSDaj rIQmo' ghov. be'tlhar ghaH.
> >
> > "vajar HoD," jatlh, "DorwI'lI' jIH. nuq wIghoS?"
> >
> > SuchwI' chaw'Daj much vajar. jatlh, "pa'wIjDaq. 'oHtaHbogh Daq
> > vISovbe'."[114]
>
><nuq wIghoS> jatlhta' ghelwI'. <pa'wIj> jatlh jangwI' 'e' vIpIH.
>lughbe'law' <-Daq>.

bIlugh!  jabbI'IDghomDaq <nuq wIghoS> bopbogh jabbI'IDmeymo' nuqDaq 
wIghoS vIchoHta' 'ach jangDI' vajar vIchoHbe'pu'. maj. ghojmeH 'eb vIparHa'.

>ghaytan mu'tlhegh Qavmo' bep 'op, 'ach pabHeyDaj vIlaj jIH. chaq latlh
>lajwI' tu'lu'be'.

bepchugh, chechmo' vajar Qagh neH.

> > SuchwI' chaw' nuDbe' be'tlhar. jatlh, "QongwI' pa' mIch cha'Daq 
> tu'lu'. Ha'."
>
>...chay' Daq SovtaH?

Daj, qar'a'? vajar qImlaw'.

> > pa'Daq vajar Dor 'a lojmIt lupawpu'DI' mevbe'. QongDaqDaq tlhej. tugh
> > qejbe'choH vajar.
>
>Do' ghaH.
>
>" o/` maSuv, manong..."





More information about the Tlhingan-hol mailing list